Choć w Polsce ESCO nie jest nową formą rozliczania inwestycji mającej na celu poprawę efektywności energetycznej, wiele podmiotów nadal nie ma dostatecznej wiedzy na jego temat. Jak wynika z doświadczenia PROMAR, większość z nich kojarzy ESCO wyłącznie z głęboką termomodernizacją i długim okresem zwrotu z takiej inwestycji. Obawiają się także czasochłonnych i skomplikowanych (z punktu widzenia formalno-prawnego) procesów wyboru firmy odpowiedzialnej za realizację projektu, a ich pracownicy – utraty miejsc pracy.

Początki formuły ESCO w Polsce notowane są na 1995 r. i mimo upływu prawie 25 lat, rynek ten nadal znajduje się we wstępnej fazie rozwoju[1]. Jak wynika z raportu firmy Kreatus sp. z o.o. opracowanego na podstawie badania ewaluacyjnego „Możliwości wdrażania instrumentu ESCO w ramach I osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020” na zlecenie Ministerstwa Energii, niskie tempo wzrostu wynika m.in. z tego, iż formuła ESCO jest niewystarczająco rozpoznawalna wśród potencjalnych beneficjentów. Podmioty biorące udział w badaniu niejednokrotnie o ESCO dowiadywały się dopiero z otrzymanej podczas badania ankiety, a swoją wiedzę na temat formuły czerpały głównie z internetu[2]. Potwierdzają to specjaliści z PROMAR.

– Praktycznie każda nasza współpraca w formule ESCO poprzedzona jest edukowaniem Klienta w tym obszarze. Tłumaczymy, jakie są możliwości rozliczenia projektów, jakie są korzyści dla konkretnego podmiotu, prezentujemy przykładowe realizacje z naszego portfolio – mówi Adrianna Rulewska, Specjalista ds. Zarządzania Energią firmy PROMAR – Największe zaskoczenie wywołują małe projekty, obejmujące punktowe inwestycje oraz wdrożenie procesów zarządzania energią. Niejednokrotnie okazuje się, że nie ma potrzeby od razu przeprowadzać głębokiej termomodernizacji, aby uzyskać efektywność energetyczną. Czasem wystarczą drobne zmiany, aby zmniejszyć comiesięczne koszty energii – dodaje.

Czym jest ESCO?

ESCO to skrót pochodzący od Energy Service (lub Energy Saving) Company. Oznacza także formę rozliczania modernizacji energetycznej – na podstawie realnych (miesięcznych, kwartalnych lub rocznych) oszczędności, jakie udało się w tych okresach wygenerować firmie odpowiedzialnej za realizację projektu. Główną ideą przyświecającą ESCO jest zwiększenie efektywności energetycznej danego obiektu bez konieczności ponoszenia nakładów inwestycyjnych przez podmiot zlecający. Ciężar sfinansowania usprawnień spoczywa bowiem na firmie ESCO, która finansuje projekt ze środków własnych lub obcych, pozyskanych na ten cel. Zobowiązuje się też do uzyskania określonego poziomu oszczędności z tytułu wydatków na media energetyczne. I co ważne, to właśnie te oszczędności stanowią podstawę do rozliczenia z firmą ESCO.

Najlepiej przedstawić to na przykładzie:

Koszty energii u zlecającego przed rozpoczęciem inwestycji wynosiły 1000 zł. Firma ESCO z własnych funduszy przeprowadza określoną inwestycję podnoszącą efektywność energetyczną. Na skutek realizacji inwestycji koszty energii spadły do 600 zł. Wygenerowana oszczędność wynosi więc 400 zł. Całość lub część tej kwoty trafia do firmy ESCO jako spłata nakładów poniesionych przez nią na inwestycję. Projekt kończy się w momencie całkowitej spłaty firmy ESCO przez zlecającego. Od tego momentu zlecający płaci już tylko rachunki za energię na obniżonym, dzięki zrealizowanej inwestycji, poziomie (600 zł). Zyskuje też bardziej nowoczesny, bezpieczny i energooszczędny obiekt oraz dodatkowo wiedzę pozwalającą na znaczną redukcję zużycia energii.

Rozliczenie inwestycji ESCO

Najczęściej zleceniodawcy chcą już od samego początku partycypować w wygenerowanych oszczędnościach (określony procent lub kwota). Choć wydłuża to okres spłaty inwestycji na rzecz firmy ESCO, mogą już od razu uzyskać niższe koszty eksploatacji obiektu.

Zdarza się również, iż zleceniodawca zobowiązuje się do przekazania firmie ESCO całej kwoty uzyskanych oszczędności. Przez czas trwania projektu jego comiesięczne wydatki nie ulegają więc zmianie, za to skraca to czas rozliczenia inwestycji i moment przejęcia jej od firmy ESCO.

We wszystkich powyższych opcjach można dowolnie ustalić różne okresy rozliczeniowe – miesięczne, kwartalne, półroczne, roczne.

Dla jakich podmiotów ESCO jest najlepszym rozwiązaniem?

Formuła ESCO jest korzystna dla każdego podmiotu, który pragnie zwiększyć efektywność energetyczną posiadanej lub użytkowanej infrastruktury. Jej beneficjentem mogą być więc zarówno prywatne przedsiębiorstwa oraz zakłady przemysłowe, jak i jednostki administracji państwowej czy samorządowej. I wbrew powszechnej opinii, nie musi dotyczyć wielomilionowych i wieloletnich umów, poprzedzonych długim postepowaniem przygotowawczym. Równie dobrze sprawdzi się w przypadku niewielkich inwestycji, a umowę można podpisać w kilka tygodni.

– Doskonałym przykładem są działania zrealizowane w Chorzowie, gdzie w latach 2012-2014 prowadziliśmy projekt ESCO dla czterech placówek oświatowych (oszczędności na poziomie ok. 23%, zmniejszenie mocy zamówionej o średnio 16%). Rozwiązane zostały m.in. problemy z instalacją c.o., jednocześnie znacznie zwiększono bezpieczeństwo funkcjonowania budynków w zakresie centralnego ogrzewania (natychmiastowe wykrywanie sytuacji alarmowych). Wychwycono i rozwiązano szereg występujących w nich zdarzeń niepożądanych, jak niedogrzania na końcówkach instalacji, upływ wody do gruntu, niewłaściwa konfiguracja osprzętu hydraulicznego instalacji cieplnej, awaria ciepłomierza dostawcy ciepła itp. Całość projektu udało się zrealizować i rozliczyć zaledwie w dwa lata – przedstawia Michał Biniecki, dyrektor Oddziału Południe firmy PROMAR. – Innym przykładem jest nasza realizacja w ramach ESCO dla dwóch obiektów Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie w okresie od października 2014 r. do grudnia 2019 r. Zgodnie z oczekiwaniami Klienta, podzielono ją na 6 okresów rozliczeniowych. Na zakończenie każdego okresu przedstawiano uzyskane oszczędności i wówczas następowało rozliczenie. Dotychczas wypracowano ponad 30% oszczędności na kosztach stałych oraz ponad 17% na kosztach zmiennych. Na Uniwersytecie Ekonomicznym wdrożono system zarządzania energią oraz zmodernizowano system automatyki, co umożliwiło regulację układów automatycznego sterowania instalacjami. Jako firma, z upoważnienia Uniwersytetu przygotowywaliśmy wnioski do dostawcy ciepła o obniżenie mocy zamówionej. A to tylko dwa z kilkunastu realizowanych obecnie przez PROMAR projektów samorządowy w formule ESCO – podsumowuje Michał Biniecki.

Firma ESCO – osobowość prawna

Firma działająca w formule ESCO może mieć dowolną formę prawną – może być spółką prywatną, państwową, gminną lub organizacją non-profit. Musi dysponować odpowiednim kapitałem lub możliwościami pozyskania środków na sfinansowanie inwestycji.

Przy wyborze firmy do współpracy, poza rekomendacjami i doświadczeniem w realizacji projektów ESCO, warto zwrócić uwagę na zakres jej działalności. Niektóre z firm ESCO mają bowiem wąską specjalizację, skupiając się na jednym obszarze poprawy efektywności energetycznej (oświetlenie, ciepłownictwo, chłodnictwo, transport publiczny, audyty i doradztwo, kogeneracja itp.), inne działają kompleksowo.

ESCO a stanowiska pracy

Jedną z głównych obaw związanych z działania firmy ESCO jest ta związana ze zmniejszeniem zakresu pracy osób odpowiedzialnych do tej pory za część energetyczną w obiekcie, a w efekcie doprowadzenie do zlikwidowania ich stanowiska. To mit, który wynika z błędnego rozumienia procesu funkcjonowania tego typu projektów.

– Często spotykamy się z niechęcią pracowników gospodarczych oraz technicznych, którzy zajmują się gospodarką energetyczną na danym obiekcie. Postrzegają nas jako zagrożenie dla swoich stanowisk pracy. Niesłusznie. W trakcie trwania projektu często są to osoby niezbędne do prawidłowego przeprowadzenia działań oszczędnościowych. To z nimi weryfikujemy stany alarmowe lub nieprawidłowości w pracy urządzeń i instalacji – twierdzi Bartosz Marciniak, prezes firmy PROMAR – Jako firma ESCO szkolimy ich również w zakresie eksploatacji i zarządzania obiektem, dzięki czemu zyskują cenną wiedzę niezbędną po okresie współpracy – podkreśla.

Efektywne gospodarowanie energią to wymóg naszych czasów. Poza prawnymi bodźcami w postaci ustaw, rośnie też presja społeczna, odczuwana zwłaszcza przez samorządy, na proekologiczne działania oraz ograniczenie niskiej emisji. Nie mniej istotny jest ekonomiczny aspekt obniżenia zapotrzebowania na energię – niższe comiesięczne wydatki z budżetu. ESCO to dobra, choć wciąż niedoceniana szansa na przeprowadzenie niezbędnych inwestycji w celu poprawienia efektywności energetycznej obiektów – zarówno tych wymagających dużej, jak i małej modernizacji.

***

PROMAR Sp. z o.o. to firma inżynierska działającą na rynku nieprzerwanie od 1994 roku. Jest obecnie liderem rozwiązań w zakresie optymalizacji zużycia energii, paliw oraz mediów użytkowych w budynkach. Przedsiębiorstwo dostarcza także innowacyjne rozwiązania umożliwiające zdalne zarządzanie infrastrukturą techniczną obiektów, mające zastosowanie m.in. w obszarze Smart City, Smart Utilities i Smart Manufacturing. Firma oferuje kompleksowe usługi z obszaru efektywności energetycznej, realizowane również w formule ESCO, które obejmują: projektowanie, wykonawstwo, serwis i eksploatację instalacji HVAC oraz monitoring mediów energetycznych i użytkowych. Więcej informacji na temat spółki oraz jej realizacji dostępnych jest na www.promar.com.pl

[1] Boza-Kiss Benigna, Bertoldi Paolo, Economidou Marina, „Energy Service Companies in the EU - Status review and recommendations for further market development with a focus on Energy Performance Contracting”, EUR 28716 EN, Publications Office of the European Union, Luxembourg, 2017, ISBN 978-92-79-71475-7, doi:10.2760/12258, JRC106624, str. 16-17

[2]Kreatus sp. z o.o. na zlecenie Ministerstwa Energii, „Raport końcowy. Badanie ewaluacyjne pn. Możliwości wdrażania instrumentu ESCO w ramach I osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020”, grudzień 2017, str. 53-54

źródło: informacjebranzowe.pl

Najnowsze aktualności